Cô gái "Trạng nguyên" về quê làm thợ mộc

(Bài đăng ở TPM 8) Đó là Phí Thị Hoà Linh, sinh năm 1990, hiện làm thợ mộc ở xóm Mã Lão, xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, Hà Nội. Tháng 6 năm 2012, Hòa Linh tốt nghiệp khóa 53, khoa Kinh tế quản trị Dầu khí, trường Đại học Mỏ- Địa chất Hà Nội loại giỏi với điểm tốt nghiệp 8,9 - đứng đầu danh sách Thủ khoa của Trường được chọn cử vào đoàn Thủ khoa Đại học cả nước đi dự lễ Tuyên dương tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Trước lễ tuyên dương, Hòa Linh và mẹ được Chủ tịch Nước mời và đón tiếp tham quan ăn, nghỉ tại Phủ Chủ tịch trong thời gian 4 ngày; được tặng áo, tặng quà và chụp ảnh chung với Phó Chủ tịch Nước - Nguyễn Thị Doan. Hòa Linh cùng các thủ khoa khác rất vui mừng vì được biết Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội có chủ trương tiếp nhận các Thủ khoa về làm việc. Nhưng chờ mãi chẳng thấy nơi nào gọi làm việc và Linh cũng không biết xin việc ở đâu đành trở lại trường xin thi vào học Cao học. Đến  tháng 4 năm 2014, Hòa Linh đã tốt nghiệp Thạc sỹ ngành Quản lý kinh tế với điểm tốt nghiệp loại giỏi.

Sinh trưởng trong một gia đình nghèo có 3 chị em, bố là Phí Đình Duy, làm thợ mộc; mẹ là Đỗ Thị Yến làm ruộng ở quê, mọi điều kiện phục vụ cho việc học hành cho các con đều thiếu thốn. Nghề thợ mộc với các việc nặng như: bào, cưa, cắt gỗ rồi đóng các sản phẩm bàn, ghế, giường tủ.v.v. từ xưa đến nay đều do các thanh niên và đàn ông trong làng đảm nhận. Là chị lớn trong nhà, khi còn học đại học, cứ đến cuối tuần Linh lại về quê  cưa, xẻ gỗ, tính toán cắt gỗ để phụ việc cho bố làm ra sản phẩm. Thời gian dành cho việc học rất ít, nhưng nhờ tính chịu khó, chịu khổ, bản chất rất thông minh nên Linh đã vượt qua hết mọi khó khăn để trở thành một sinh viên giỏi rồi lại trở thành Thủ khoa đại học.

Xã Chàng Sơn, quê của Linh từ ngày lập làng đã có truyền thống khoa cử. Tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội, Chàng Sơn có 4 vị tiến sỹ được vinh danh thời Hậu Lê và thời Lê Trung hưng là: Tiến sỹ Nguyễn Thiều, Đỗ Đạt, Phùng Đốc (Thời Hậu Lê) và Nguyễn Côn (thời Lê Trung Hưng). Sau này, Chàng Sơn cũng có hàng trăm người tốt nghiệp đại học; một số người đạt được học vị Tiến sỹ. Nhưng để đạt được danh hiệu Thủ khoa Đại học thì chưa có ai, mà lại là nữ thì càng hiếm. Cả làng và cả dòng họ của Linh chưa ai đạt được vinh dự ấy. Thiết nghĩ, ngày xưa sau khoa thi Đình, người đỗ đầu bảng được vua phong danh hiệu cao quý Trạng nguyên; được ban mũ, áo về làng làm vinh hiển cả quê hương, dòng tộc. Nhìn xa một tý trong lịch sử khoa bảng thì thấy cả tỉnh Sơn Tây (ngày xưa) có người đỗ đạt cao nhất mới chỉ đạt đến vị trí thứ ba trong “Tam khôi”. Đó là cụ Thám hoa (Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa) Giang Văn Minh ở làng Đường Lâm. Còn lại các vị đỗ cao đều ở hàm tiến sỹ.

Đến  thăm gia đình em Hòa Linh, tôi thật cảm động khi nhìn thấy gia cảnh của em. Căn nhà chật hẹp, điện không đủ sáng. Đến nỗi, tấm ảnh chụp chung với Phó Chủ tịch nước không có chỗ trang trọng để treo; em phải buộc tạm vào cái dây trên chiếc gương cũ. Hỏi về công việc của Linh, Linh nói :“Cháu chả biết đi xin việc ở đâu, chỉ biết học xong rồi lại về làm nghề thợ mộc với bố”. Tôi viết bài này rất mong các cơ quan hữu trách hãy lên tiếng giúp đỡ và đón nhận  Thủ khoa Phí Thị Hòa Linh đến làm việc để cháu có cơ hội cống hiến trí tuệ và kiến thức cho xã hội.