"Hoàng Việt nhất thống dư địa chí" giành giải A giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 5

Hội đồng Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ 5 đã trao giải thưởng cho 26 sách, bộ sách tại Lễ trao giải thưởng diễn ra ở Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam, 58 Quán Sứ (Hà Nội). Chỉ có một giải A duy nhất được trao cho sách thuộc mảng Khoa học xã hội và nhân văn là "Hoàng Việt nhất thống dư địa chí".

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương và Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao giải A cho tác phẩm "Hoàng Việt nhất thống dư địa chí"

"Hoàng Việt nhất thống dư địa chí" của tác giả Lê Quang Định; Dịch giả: Phan Đăng; Nhà xuất bản Thế giới; Đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Sách Thái Hà được xem là bộ địa chí đầu tiên của triều Nguyễn. Bộ sách được viết từ rất sớm, khi hoàng đế Gia Long vừa đăng quang, đang trong thời gian tổ chức và ổn định triều chính sau mấy thế kỷ nhân dân phải trải qua nạn binh đao, cát cứ. Mặt khác, diện mạo đất nước đương thời đã hoàn toàn đổi khác, biên cương được mở rộng phía Bắc từ Tuyên - Lạng, phía Nam đến Hà Tiên, như Nguyễn Gia Cát rất đỗi tự hào trong Lời tựa của sách: “Tất cả ba mươi mốt trấn - dinh - đạo lớn nhỏ đều theo về với thanh giáo, đất đai rộng rãi bao la đó, thực mà nói, từ xưa đến nay chưa bao giờ có được”.

So với ấn bản 15 năm trước, ở lần tái bản này, dịch giả Phan Đăng cố công tu chỉnh, khơi gợi, khẳng định mạch nguồn lịch sử văn hoá trong khát vọng vô bờ bến đó qua mỗi cung đường, lịch trình xuyên suốt Việt Nam. Bộ sách không chỉ góp phần nâng cao tri thức về sự phong phú, tươi đẹp của đất nước và niềm tự hào của dân tộc, thể hiện lãnh thổ, tài nguyên, vật lực, phong tục tập quán; khẳng định cương vực đã có của một quốc gia độc lập và tự chủ.

Công trình Hoàng Việt nhất thống dư địa chí được nhận định là tác phẩm mang tính xã hội rộng rãi, sâu sắc, tác phẩm cũng có tính thực tiễn cao khẳng định ý chí thống nhất quốc gia của dân tộc ta từ đầu thế kỷ XIX đến ngày nay. Cùng với sự kỳ công trong in ấn, kỹ thuật cao, cuốn sách đạt điểm gần như tuyệt đối và được Ban giám khảo đề cử trao giải A.

Bộ sách được sắp xếp thành ba phần chính. Phần 1 ngoài mục lục còn có phụ chép hai phần: Lộ trình từ kinh sư đến các dinh trấn và Thời gian đi đường giữa các dinh trấn. Phần 2 là phần dịch lộ, chép phần đường trạm, tức là đường chính từ kinh đô Huế đến các dinh trấn, gồm cả đường bộ lẫn đường thủy. Phần 3 là phần Thực lục, ghi chép về đường bộ và đường thủy ở các dinh trấn. Hoàng Việt nhất thống dư địa chí mô tả một cách chính xác về đường đi, các dịch trạm, địa danh, sông núi, khe suối, ngòi rạch, về cửa biển, kèm theo lời tường giải rất cụ thể về mặt mạnh mặt yếu, chỗ hiểm chỗ thuận lợi của từng địa phương.

Theo chia sẻ của dịch giả Phan Đăng, do đây là tác phẩm địa chí nên có rất nhiều từ địa danh, nhân danh, tên gọi các thổ sản, vừa chữ Hán vừa chữ Nôm nên khá khó khăn trong dịch thuật. Bộ sách được dịch giúp bạn đọc tiếp cận thêm nguồn tư liệu quý về triều Nguyễn.

Đây là mùa trao giải thứ 5 liên tiếp, nhưng năm nay không có cuốn sách, bộ sách nào được trao giải đặc biệt.

T.H