Ca sĩ Thanh Lan và bí ẩn cuộc đời

Ca sĩ Thanh Lan (sinh năm 1948 tại Nghệ An), một chân dung nghệ thuật hội tụ mọi sự trái chiều, giữa thành công rực rỡ và cả những thị phi ghê gớm nhất trong cuộc đời. Chị về quê hương biểu diễn muộn (2017). Mới đây chị bất ngờ xuất hiện trong chương trình "Ký ức vui vẻ" (9-2019, VTV3). Vẫn nụ cười tươi sáng và ánh mắt long lanh như ngày nào, nhưng thực ra Thanh Lan cố giấu đi những nét buồn sau 25 năm xa quê.

KÝ ỨC VỀ MỘT NHAN SẮC

Tôi đã từng gặp ca sĩ Thanh Lan ở Hà Nội (1987) khi chị biểu diễn ở Nhà hát lớn Thành phố. Cánh báo chí lúc đó háo hức muốn được gặp một ca sĩ xinh đẹp, người đóng vai chính trong bộ phim "Ván bài lật ngửa" rất thu hút khán giả ngày đó. Thanh Lan ở tuổi 40 nhưng lại hiển hiện như một cô bé rất tươi trẻ qua bài hát "Khi xưa ta bé" (Bang Bang). Đó là ca khúc nổi tiếng Thanh Lan đã biểu diễn hơn mười năm trước. Hàng trăm khán giả lúc đó im phăng phắc để thưởng thức tiếng hát ngọt ngào và trong trẻo của Thanh Lan. Đêm đó riêng Thanh Lan hát tới tám ca khúc.

Cứ sau mỗi ca khúc kết thúc là khán giả lại vỗ thay liên hồi không dứt và đòi nghe Thanh Lan hát thêm nữa. Đặc biệt có ba hàng ghế khán giả đứng hẳn dậy hô vang "Thanh Lan! Thanh Lan! Thanh Lan!"... Rồi họ vỗ tay liên tục không cho Thanh Lan quay vào trong sân khấu. Chúng tôi hết sức ngạc nhiên. Bởi chưa bao giờ sân khấu ca nhạc ở Hà Nội có cảnh tượng như vậy. Sau đó mới hay đó là nhóm khán giả người Sài Gòn quá hâm mộ Thanh Lan nên đã tập trung lại một khu vực để lấy thế áp đảo số lượng khán giả Hà Nội vốn hiền lành và rụt rè.

Quả nhiên sự hiện diện của Thanh Lan thật nổi trội. Chị không những xinh tươi trẻ trung mà còn có phong cách biểu diễn nhạc nhẹ đầy truyền cảm. Có lẽ đó là tài diễn xuất rất thần thái của nữ ca sĩ kiêm diễn viên này. Trước khi đóng bộ phim nhiều tập "Ván bài lật ngửa", Thanh Lan đã từng được bình chọn là diễn viên xinh đẹp nhất Sài Gòn (1974).

Không những thế, chị còn được mệnh danh là "Quả bom Sex" khi tham gia một số phim có những cảnh khỏa thân do chính chị thể hiện. Thanh Lan vừa hát ở các vũ trường vừa là diễn viên sân khấu và điện ảnh rất ăn khách trong suốt hai thập niên từ 1970 tới 1990. Chân dung Thanh Lan thường xuyên xuất hiện trên các trang bìa tạp chí nghệ thuật so với nhiều nghệ sĩ nổi danh khác. Các nhà chuyên môn ưu ái đã gọi chị là "Công chúa" của nghệ thuật và là một tài năng trời cho.

Tuy tốt nghiệp Đại học Văn khoa (1973) và giỏi tiếng Pháp nhưng Thanh Lan lại lao vào sự nghiệp nghệ thuật. Riêng những ca khúc tiếng Pháp thì ít người so được với Thanh Lan về độ chuẩn ngôn ngữ và khả năng hóa thân khi biểu diễn. Không ít lần Thanh Lan đã rơi nước mắt qua những tình ca buồn. Tuy vậy phong cách âm nhạc tươi trẻ của Thanh Lan luôn hấp dẫn người nghe ở những ca khúc vui với tiết tấu nhanh như: "Vui đời nghệ sĩ", "Triệu đóa hồng", "Khi xưa ta bé", "Búp bê không tình yêu". "Tuổi biết buồn"… Với vóc dáng xinh xắn, cân đối cùng gương mặt non tơ của Thanh Lan ở tuổi lên 10, khi là diễn viên của ban nhạc "Việt Nhí", gần như đã mặc định cho Thanh Lan danh hiệu "Giọng hát học trò" cho tới mãi sau này.
Nhưng run rủi sao, Thanh Lan sớm bị rơi vào một cuộc tình sét đánh khi đang nổi như cồn vào tuổi 19. Sự nghiệp bị trục trặc mất gần hai năm trời trong vòng hệ lụy hôn nhân và con cái. Cuộc chia tay tất yếu đã xảy ra. Từ đó sự nghiệp nghệ thuật của Thanh Lan càng thêm rực rỡ. Đó là hàng chục bộ phim mà chị được mời tham gia và hàng trăm ca khúc được thu băng thu đĩa bán rất chạy.
Thanh Lan là một thương hiệu cho những đêm ca nhạc vũ trường và các nhà hàng ca phê ca nhạc. Sau ngày miền Nam giải phóng, Thanh Lan là ca sĩ được tổ chức Show riêng khá sớm vào đầu thập niên 90.

NHỮNG THỊ PHI VÀ SỰ MIỆT MÀI RA ĐI

Sự thành công và nổi tiếng của Thanh Lan cũng kèm theo lắm thị phi, tai tiếng cho chị. Sau khi ly hôn ở tuổi đôi mươi, Thanh Lan càng trở nên xuân sắc và trẻ trung trên sàn diễn. Mỗi giai đoạn cộng tác với các nhạc sĩ, Thanh Lan lại bị đồn thổi và dư luận eo xèo về những cuộc tình bí ẩn với người nọ người kia. Đầu tiên là nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng. Đây là cặp song ca đầu tiên được khán giả hâm mộ trong một thời gian dài. Sau đó đến nhạc sĩ Vũ Thành An cũng bị "nghi án" với Thanh Lan khi tạo thành cặp đôi biểu diễn những bài ca không tên. Nhưng có lẽ chị bị "ép duyên" với ca sĩ kiêm nhạc sĩ Nhật Trường lâu nhất. Bởi họ là cặp song ca ăn khách nhất trong những năm giữa thập niên 80. Thậm chí hai người còn đóng cả phim ca nhạc và được khán giả nhiệt tình đón nhận. Rồi nữa Thanh Lan còn dính cả chuyện với nhạc sĩ Từ Công Phụng khi đó.

Nhưng vẫn chưa hết, "cuộc tình" giữa diễn viên Đơn Dương với Thanh Lan còn được đồn thổi ly kỳ hơn, khi họ đóng chung bộ phim "Bài hát đâu chỉ là nốt nhạc". Đơn Dương ít hơn Thanh Lan đến tám tuổi và chị còn bị đánh ghen tơi bời.
Nhưng có điều với mỗi cuộc tình đồn thổi, Thanh Lan lại có những mầu sắc nghệ thuật mới và thành công qua mỗi giai đoạn. Nhiều ca khúc gắn với tên chị như một xác lập về kỷ lục CD hay VCD cho những tên tuổi nhạc sĩ. Dường như các nhạc sĩ ấy đã căn giọng của Thanh Lan mà sáng tác nên chị càng hát càng hay và có sức lan tỏa sâu rộng.

Riêng chuyện tìm đường vượt biên thì phải nói Thanh Lan cũng là một hiện tượng kỳ lạ. Nhắc lại chuyện này để ghi dấu lại một thuở nhận biết sai lầm trong cuộc sống mơ hồ của giới nghệ sĩ ngày đó. Sau giải phóng, Thanh Lan vẫn được đi hát, biểu diễn khắp nơi và đóng khá nhiều phim. Chị nổi tiếng trong giới điện ảnh qua bộ phim "Ván bài lật ngửa" cũng vào thời điểm 10 năm sau giải phóng. Vậy mà Thanh Lan vẫn tìm cách vượt biên.
Dư luận đồn chị vượt biên tới 7 lần mà không đi được. Vài lần bị bắt cảnh cáo rồi được tha về. Vậy mà như một bản năng "Vui đời nghệ sĩ", Thanh Lan vẫn quyết tâm tìm cơ hội ra đi. Chị "phục" cho đến năm 1993, khi được cử đi Mỹ để ra mắt phim thì đột nhiên bỏ đoàn ở lại. Những ký ức thật khó giải thích về khát vọng "hồn nhiên" của giọng hát học trò này.

Như vậy chị là ca sĩ "tha hương" cuối cùng của làng âm nhạc Sài Gòn cũ. Sau này có dịp trao đổi, người ta giải thích, ngày đó Thanh Lan tìm cách ra đi với mục đích tìm đến những khán giả đã yêu thích mình. Nhưng chị đâu có hình dung số lượng người mến mộ giọng hát mình ở quê hương còn lớn gấp bội. Khán giả vẫn chờ đón Thanh Lan như ngày xưa một thuở học trò.
Nghe nói khi sống ở đất Mỹ, cuộc sống của Thanh Lan khá khép kín. Chị miệt mài đi hát và còn viết kịch bản sân khấu để biểu diễn. Ngay cuộc hồi hương khá muộn mằn cũng là một điều bí ẩn khó giải thích về chị.

TRỞ VỀ

Tuổi 70, sắc vóc vẫn đẹp một cách kỳ lạ, Thanh Lan hết sức ngạc nhiên sau 25 năm trở về đã được khán giả và bạn bè đón chào nồng nhiệt đến thế. Họ vẫn đòi Thanh Lan biểu diễn lại ca khúc "Bang Bang", với những bước nhảy ở tuổi đôi mươi. Những giọt nước mắt xúc động trào ra trên gò má khi Thanh Lan hát bài "Tuổi biết buồn".
Đó là nỗi niềm thực sự trong lòng bày tỏ với khán giả về sự tiếc nuối và cô đơn trong suốt một phần tư thế kỷ tha hương. Thanh Lan tâm sự rằng từ khi bố mẹ mất, chị sống với con gái duy nhất ở Mỹ, lòng luôn khắc khoải trở về quê hương. Vậy là sau khi ly hôn từ năm 20 tuổi đến nay, ca sĩ Thanh Lan đã dành trọn cuộc sống cho sự nghiệp âm nhạc và sân khấu.

Thanh Lan trở về cùng với những ca khúc đã từng gieo vào lòng khán giả một phong cách ca nhạc tươi trẻ. Mọi người chào đón chị với cảm giác như "Không hề có cuộc chia ly". "Giọng hát học trò" luôn ngọt ngào và duyên dáng thân quen. Họ lắng nghe Thanh Lan hát lại với biết bao ký ức của "Triệu đóa hoa hồng" và "Búp bê không tình yêu". Với chủ đề "Khi xưa ta bé", ca sĩ Thanh Lan làm sống lại trên sân khấu những cảm xúc náo nức một thuở say mê. Cuộc sống âm nhạc của Thanh Lan đã chuyển sang một bước ngoặt mới. Mặc cho khoảng cách tuổi tác, thế hệ khán giả trẻ vẫn sẽ đồng hành với nghệ sĩ ở phía bên kia dốc cuộc đời.

Bội Kỳ (Vương Tâm)