Những tiếng vọng của tâm hồn

Tập thơ “Chiều nhớ” của Vũ Duy Hòa không phải là tuyên ngôn cho sụ trống rỗng của cuộc sống, mà ở đó đã neo đậu một tấm lòng bao dung, ân tình, biết ơn đối với quá khứ, với lịch sử, với đất nước, quê hương và xóm mạc. Tôi nhận ra sự mất ngủ từ những câu thơ bình dị đến ngạc nhiên, những câu thơ để tạo nên sự kết nối cái thông điệp giữa người với người, giữa bạn và tôi, giữa quá khứ và hiện tại hay đó là những tiếng vọng của tâm hồn sáng lên trên những con chữ biết nói của nhà thơ.

Tập thơ “Chiều nhớ” của Vũ Duy Hòa không phải là tuyên ngôn cho sụ trống rỗng của cuộc sống, mà ở đó đã neo đậu một tấm lòng bao dung, ân tình, biết ơn đối với quá khứ, với lịch sử, với đất nước, quê hương và xóm mạc. Tôi nhận ra sự mất ngủ từ những câu thơ bình dị đến ngạc nhiên, những câu thơ để tạo nên sự kết nối cái thông điệp giữa người với người, giữa bạn và tôi, giữa quá khứ và hiện tại hay đó là những tiếng vọng của tâm hồn sáng lên trên những con chữ biết nói của nhà thơ.

“Chiều nhớ” bắt đầu bằng những dòng tự bạch thân thương, trìu mến rất dễ được bạn đọc chia sẻ. Đó là những dòng ký ức về một tuổi thơ gian khó, nhưng đầy niềm ham sống và vươn lên với những mơ ước chính trực, tỏa sáng: Tôi sinh ra từ cánh đồng chiêm trũng/ Chân lấm bùn mẹ lam lũ quanh năm/ Củ khoai lang chia cho ngày giáp hạt/ Cháo húp quanh bên bếp lửa lập lòe... (Ao ước). May thay, cái đói, cái nghèo của thân phận nơi làng quê Việt Nam một thời không giết nổi tinh thần lạc quan yêu đời nơi tâm hồn cậu bé, cho dù đó đích thực là những năm tháng có nhiều nguy cơ làm cho lòng ta nghiêng ngả: Tôi lớn lên từ cánh diều bay bổng/ Ước mơ dài theo suốt dọc triền đê/ Xâu hạt bưởi thắp đèn trong ánh lửa/ Áo vá vai chạy chân đất đến trường/ (Ao ước).

Ta nhận ra đất nước và quê hương được bắt đầu từ những Đêm chong đèn: Đêm chong đèn thao thức/ Ru con chờ đón tin chồng/...Chong đèn đêm đêm mẹ đợi/ Ngóng tin về những đứa con/...Lặng im mẹ ngồi hóa đá/ Nước non ghi tạc tượng đài. Tôi cho rằng viết về mẹ, Vũ Duy Hòa không những trong tập thơ này mà trước đó anh cũng khắc họa được hình tượng người mẹ khá thành công.

Ký ức về một thời đạn lửa là sự dạn dày của tác giả với tư cách là một người cầm súng nơi hòn tên mũi đạn. Một nhân chứng của lịch sử đau thương và anh hùng.

Người ta có quyền kiêu hãnh, tự hào xen lẫn bi tráng mỗi khi nhớ lại hình ảnh và tiếng vọng của quá khứ: Đường hành quân qua ngã ba lửa đạn/ Mặc bom roi vẫn rộn tiếng em cười/ Ngày chiến thắng anh trở về chốn cũ/ Đứng lặng nhìn bia mộ khắc tên em (Ký ức thời lửa đạn).

Để đến được dinh Độc lập ngày 30/04/1975,  người ta buộc phải đi qua con đường máu xương  như thế với tất cả tinh thần của tuổi thanh xuân và niềm tin sắt đá vào thắng lợi của ngày mai. Phải chăng đó là tiếng vọng của quá khứ, là cái phần hồn của một nhân cách, là con người như ta vẫn thấy bằng da bằng thịt của Vũ Duy Hòa.

Đọc tập thơ “Chiều nhớ”, ta bắt gặp một sự đa thanh, đa tình, sự dịu dàng hết mực của tác giả khi anh trải lòng ra đón nhận, thao thiết và bâng khuâng mãi không thôi về cái giới hạn tồn tại hay không tồn tại, có hay không có cái cõi nhớ thương, ly biệt của đời người: Em ơi sao lại thế/ Để mắt buồn xa xăm/ Lặng im chiều nhung nhớ/ Mưa ướt nhòe ước mong/ (Chiều nhớ); Anh đến chiều mưa phố lặng thầm/ Ngóng chờ gió lặng để tìm em/ Bâng khuâng giọt mưa lăn trên má/ Chảy vào sâu thẳm một chiều mưa/ (Chiều mưa phố núi). Xa nhau chiều tiễn biệt/ Nhớ giọng hò thiết tha/ Gửi tình em ở lại/ Cho thêm dài nhớ mong (Chiều xa).

Thơ hay thường đa cảm. Vũ Duy Hòa có nhiều bài thơ rơi vào sự đa cảm cũng không có gì là lạ (Mưa bóng mây, Mưa bụi, Nông nổi...), để cuối cùng cái được của nhà thơ là Ngọn lửa. Và cũng chỉ cần thế thôi là lòng ta đủ ấm. Và cũng chỉ cần thế thôi là ta có thể vượt qua được những cạm bẫy, gió bụi cuộc đời, để đối mặt và chiến thắng quỷ sứ, để thanh sạch và hiến dâng không mặc cả: Cảm ơn người đã gửi lửa cho tôi/ Sao ấm nóng mà lạ kỳ xao xuyến/ Có phải lửa từ con tim rực đỏ/ Sưởi ấm lòng đêm giá lạnh đầy vơi/ Ơi ngọn lửa bùng lên từ thao thức/ Mà lung linh rực rỡ đến diệu kỳ/ Lửa đã cháy từ ước ao khao khát/ Những bông hồng mơ ước tặng cho nhau (Ngọn lửa).

Phạm Khang

(BTV Nxb. Thanh Hóa)